czwartek, 23 października 2008

Zarys historii Paryza

Historyczne jądro Paryża stanowi wyspa Île de la Cité na Sekwanie, na której położony jest m.in. Palais de Justice oraz katedra Notre-Dame de Paris. Jest ona połączona z mniejszą wyspą Île Saint-Louis, gdzie znaleźć można XVII i XVIII-wieczne kamienice.

W starożytności Lutecja, rybacka osada celtyckiego plemienia Paryzjów, położona na sekwańskiej wyspie (obecnie Île de la Cité). 52 p.n.e zdobyta przez Rzymian pod wodzą Labienusa. Za czasów rzymskich rozwinęła się w ważny ośrodek handlowy, siedzibę biskupstwa i jedno z głównych miast Galii. Miasto znane było wówczas pod nazwą Lutetia Parisiorum, gdzie Lutetia oznacza podmokłe miejsce. Niedługo później miasto zaczęło się rozwijać na lewym brzegu Sekwany (dzisiejsza Dzielnica Łacińska). Powoli coraz częściej używano jedynie nazwy Paris i tak zostało do dzisiaj. 
W połowie V w. n.e. oblegana przez Hunów pod wodzą Attyli.  

Rzymianie władali miastem aż do 508, kiedy to Chlodwig I, król Franków, założyciel dynastii Merowingów uczynił go swoją stolicą.

Najazdy Wikingów w VIII wieku zmusiły mieszkańców do postawienia fortecy. Mimo to 28 marca 845 miasto zostało złupione i  spustoszone przez Normanów.
Za panowania kolejnej dynastii frankońskiej - Karolingów - miasto podupadło, stolicę kraju przeniesiono do Akwizgranu.
Słabość karolińskich królów Francji doprowadziła do wzrostu potęgi książąt Paryża. 987 założyciel dynastii Kapetyngów - Hugo Kapet wybrał Paryż na swą rezydencję królewską.

W XII w. za rządów Filipa II Augusta miasto rozbudowało się, na obu brzegach Sekwany wzniesiono mury obronne obejmujące obszar wielokrotnie większy niż sama wyspa Cité. Filip II August rozpoczął budowę katedry Notre-Dame, zorganizował Hale Targowe, przystąpił do brukowania ulic. 1215 powstał uniwersytet paryski, który szybko stał się ważnym ośrodkiem życia intelektualnego Europy.


katedra Notre Dame

W 1370 Karol V Mądry wybudował nowe mury obronne, biegnące w znacznej części wzdłuż dzisiejszych Wielkich Bulwarów. 1420 podczas wojny stuletniej zajęty przez Anglików, 1431 król angielski koronował się w katedrze Notre-Dame na władcę Francji. 1430 Francuzi pod wodzą Joanny d'Arc próbowali bezskutecznie odzyskać miasto.


W XVI w. Franciszek I rozpoczął budowę Luwru. Okresem zastoju dla miasta były wojny religijne, które nasiliły się po paryskiej rzezi hugonotów w noc Św. Bartłomieja. 1590 bezskutecznie oblegany przez wojska Henryka z Nawarry, przez cały czas walk zdecydowanie opowiadał się po stronie katolików. 1648 wybuchł bunt mieszczan, w wyniku którego regentka Anna Austriaczka i kardynał J. Mazarin zmuszeni byli schronić się w Saint-Germain-en-Laye.

Za panowania Ludwika XV duży ośrodek rzemiosła i manufaktur skupionych głównie na przedmieściu Św. Antoniego. 14 VII 1789 mieszkańcy przedmieścia Św. Antoniego zdobyli Bastylię, rozpoczynając Wielką Rewolucję Francuską. 22 IX 1792 proklamowano utworzenie republiki, 21 I 1793 na Placu Zgody (wówczas Placu Rewolucji) zgilotynowano Ludwika XVI.

W okresie rządów Napoleona I (1799-1814) w Paryżu wybudowano kilka nowych mostów (m.in. Austerlitz, Iéna), nowe Hale Targowe, kanał l'Ourcq, port rzeczny la Villette, Łuk Triumfalny przy placu du Carrousel, kolumny Vendôme i Châtelet oraz rozpoczęto budowę Łuku Triumfalnego przy placu de l'Étoile i kościoła Madeleine.

                                                                                     Łuk triumfalny na placu Ch. De Gaulla  


Za czasów drugiego cesarstwa (1851-1870) przebudowano najstarszą część miasta - Cité, okolice Hal Targowych, plac Republiki, rejon dworców St.-Lazarre, Nord i Est, powstały bulwary Saint-Michel, Sébastopol, Strasbourg, Magenta i większość ulic odchodzących od placu de l'Etoile. 1870-1871 oblegany przez wojska pruskie (wojna francusko-pruska 1870-1871).


bazylika Sacre Coeur

1871 wybuchło powstanie zwane Komuną Paryską, stłumione przez wojska rządowe. W okresie Trzeciej Republiki Paryż rozbudowywał się nadal, na szczycie góry Montmartre wzniesiono bazylikę Sacré-Coeur, zakładano nowe szerokie arterie komunikacyjne - Avenue de l'Opéra, bulwar Raspail i in. 1887-1889 dla uczczenia Wystawy Światowej wzniesiono wieżę Eiffla.



Podczas I wojny światowej na przedpolach Paryża, nad Marną, rozegrała się zwycięska dla Francuzów bitwa, która powstrzymała ofensywę niemiecką. O jej wyniku zadecydowało przerzucenie w rejon walk 6 tys. żołnierzy francuskich paryskimi taksówkami. 1918 miasto znajdowało się pod ostrzałem niemieckich ciężkich dział, było bombardowane przez lotnictwo i sterowce.

Po wojnie w latach 20. zburzono pas fortyfikacji otaczających miasto. Przez cały okres międzywojenny rozbudowywano paryskie metro.


1940 ogłoszono Paryż "miastem otwartym", wkraczające oddziały hitlerowskie nie napotkały żadnego oporu, zajmując go 14 czerwca. W sierpniu 1944 wybuchło powstanie, po kilkudniowych walkach Francuzi uwolnili miasto od niemieckiego okupanta.

1958 z inicjatywy Ch. de Gaulle'a przystąpiono do wielkich prac modernizacyjnych. Wybudowano szereg nowoczesnych dzielnic i osiedli, głównie o charakterze mieszkaniowym (Italie, Front-de-Seine, Défense), przy Porte-Maillot wzniesiono ośrodek kongresowy. Rozpoczęto budowę szybkiej kolei podziemnej (RER), oddano do użytku lotnisko Orly.

Wielki Łuk Triumfalny w dzielnicy La Defense

To tak w skrocie telegraficznym. Mam nadzieje w przyszlosci jeszcze niejednokrotnie opisywac historie Francji i Paryza z detalami, w zwiazku z poznawaniem tego pieknego miasta i oczywiscie zamierzam robic zdjecia...

Brak komentarzy: