Posty
Na terenie obecnej Francji człowiek pojawił się w epoce środkowego paleolitu (ok. 90 – 40 tys. lat p.n.e.). Szkielety neandertalczyków znaleziono w Le Moustier i Le Bugue (obecny Perigord). Kultura mustierska pozostawiła najstarsze w zachodniej Europie ślady używania ognia i grzebania zmarłych. Neandertalczycy wyginęli prawdopodobnie podczas gwałtownej zmiany klimatu ok. 35000 lat temu. Zastąpiła ich rasa kromaniońska przewyższająca swoich poprzedników wzrostem i rozmiarem mózgu. W epoce mezolitu (ok. 13000 lat temu) człowiek zajmował się łowiectwem, rybołówstwem i zbieractwem. Ocieplenie klimatu spowodowało wielkie zmiany we florze i faunie, a to wpłynęło na pojawienie się rolnictwa i chowu bydła. Zaczęto uprawiać zboża, groch, fasolę i soczewicę. Praca na roli pociągnęła za sobą przejście z koczowniczego trybu życia na osiadły, a w konsekwencji budowanie domostw i tworzenie osad.
Między 1500 a 500 r. p.n.e. na tereny dzisiejszej Francji przybyli Celtyccy Galowie, którzy ok. 600 r. p.n.e. zaczęli utrzymywać stosunki handlowe z Grecją. W I w. p.n.e. zaistniał konflikt z Rzymianami, którego punkt kulminacyjny przypada na 52 r. p.n.e., kiedy to legiony Juliusza Cezara objęły legiony należące do Galów. Rzymscy Galowie zostali nawróceni na chrześcijaństwo w II w. n.e. Galia pozostała pod rządami Rzymian aż do V w., kiedy to Frankowie i inne ludy germańskie dokonały na nią najazdu od wschodu. W rezultacie doszło do scalenia kultury germańskiej, celtyckiej i rzymskiej.
Od V do X w. na terenia Francji panowali Merowingowie i Karolingowie.. W ty okresie Państwo nękane było wewnętrznymi konfliktami, co doprowadziło do rozpadu państwa na małe państewka feudalne. W 732 r. Karol Młot pokonał Maurów, uzyskując w ten sposób gwarancję, że Francja nie znajdzie się w zasięgu wpływów muzułmańskich, jak stało się t wcześniej z Hiszpanią. Wnuk Karola Młota, Karol Wielki znacznie umocnił władzę i poszerzył granice państwa, a w 800 r. został koronowany na cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego. W IX w. Francję zaczęli nękać Wikingowie (Normanowie), osiedlając się ostatecznie w dolinie dolnej Sekwany i zakładając księstwo Normandii i stając się w późniejszym czasie rywalem dla Francji.
Francja odegrała kluczową rolę w wyprawach krzyżowych, które zainaugurował papież Urban II w Clermont w 1095 r. Natomiast w 1309 r. papież Klemens V – Francuz z pochodzenia, uciekł z nękanego zamieszkami Rzymu do Awinionu. Tam też przeniesiono Stolicę Apostolską. Rezydowanie papieży w tym mieście wiązało się z uzależnieniem polityki Kościoła od monarchii francuskiej.
Walka o tron francuski między Kapetyngami a królem angielskim Edwardem III doprowadziła do wojny stuletniej (1337 – 1453). Na początku XV w. Kapetyngowie znaleźli się w trudnej sytuacji. Wojska francuskie odnosiły klęski, a w 1420 r. książęta Burgundii wraz z Anglikami zajęli Paryż. W 1429 r. 17-letnia wieśniaczka, która przeszła do historii jako Joanna d’Arc przekonała Karola VII – pretendenta do tronu francuskiego, że Bóg obdarzył ją misją wygnania z kraju Anglików i doprowadzenia do koronacji Karola. Rzeczywiście wojska dowodzone przez nią odniosły zwycięstwo nad Anglią pod Orleanem, a Karol otrzymał koronę francuską w Reims. Nie powiodła się natomiast próba zdobycie Paryża. W 1430 r. Burgundczycy wydali Joannę d’Arc Anglikom. Sąd kościelny uznał ją za czarownicę i skazał za herezję, 2 lata później spłonęła na stosie w Rouen. Karol VII powrócił do Paryża w 1437 r., ale Anglicy opuścili Francję dopiero w 1453 r.
W latach 30 XVI w. reformacja, która stopniowo ogarniała całą Europę umocniła się także we Francji. Edykt Styczniowy, na mocy którego protestanci otrzymali pewne przywileje spotkał się z gwałtownym sprzeciwem ze strony konserwatywnych katolików. W wojnach religijnych (1562-1598) brały udział 3 grupy: hugenoci – francuscy protestanci wspierani przez Anglików, Liga Katolicka kierowana przez Gwizjuszów oraz monarchia katolicka. Pozycja króla została znacznie osłabiona. W nocy 23/24 VIII 1572 r. zamordowano 3000 hugenotów. W 1588 r. Liga Katolicka powstała przeciw Henrykowi III i zmusiła go do ucieczki. Rok później króla zamordowano.
Po okresie względnej odwilży za panowania Henryka IV, tron objął Ludwik XIII (1610 r.). Faktycznie jednak państwem rządził pierwszy minister – kardynał Richelieu, który utorował drogę absolutyzmowi Ludwika XIV. Władca ten wplątał Francje w długotrwałe i bardzo kosztowne wojny, które doszczętnie opróżniły skarbiec państwa. Bezlitośnie szykanował mniejszość protestancką. Uważał, że stanowi ona niebezpieczeństwo dla jedności państwa i stabilności jego rządów. W 1685 r. unieważnił edykt nantejski gwarantujący hugenotom wolność sumienia. To za jego panowania wybudowano pałac w Wersalu. Ludwik XIV przeniósł się tam chcąc uniknąć bezustannych intryg w liczącej 600 000 mieszkańców stolicy. Następca Ludwika XIV – Ludwik XV zainteresowany był głównie uciechami życia. Za jego rządów przeniesiono siedzibę dworu z powrotem do Paryża, czyniąc to miasto centrum kulturalnym Europy.
Kolejnym władcą był Ludwik XVI, który okazał się nieudolnym władcą. Do osłabienia ustroju przyczynili się również przeciwnicy establishmentu oraz antyklerykalne idee oświecenia, których głosicielami byli Wolter, Rousseau i Monteskiusz. Pod koniec lat 80-tych XVIII w. niemal wszystkie warstwy społeczne były wrogo nastawione do Ludwika XVI i rządzącej z nim Marii Antoniny. 14 VII 1789 r. po zdobyciu broni w Pałacu Inwalidów lud paryski wziął szturmem Bastylię – symbol despotyzmu.
Francja stała się monarchią konstytucyjną, dokonano wielu reform, m.in. zatwierdzono Deklarację Praw Człowieka i Obywatela. Jednak gdy ludność zaczęła się zbroić przeciw zagrażającym Austrii, Prusom i wygnanym arystokratom francuskim patriotyzm i nacjonalizm zradykalizowały rewolucję. W 1792 r. zniesiono monarchię i ustanowiono Pierwszą Republikę. W 1793 r. Ludwika XVI zgilotynowano na obecnym placu de la Concorde.
W roku 1799 r. do Paryża przybywa Napoleon Bonaparte, przejmując rządy. W 1802 r. na mocy referendum uznano go „dożywotnim konsulem”. W 1804 r. papież Pius VII w katedrze Notre-Dame koronował go na cesarza Francuzów. Napoleon prowadził politykę podbojów i aneksji, za sprawą których Francja znalazła się na drodze do zapewnienia sobie hegemonii w Europie. W 1812 r. wojska napoleońskie zaatakowały Rosję, próbując pozbyć się ostatniego wielkiego rywala na kontynencie. Armia wkroczyła co prawda do Moskwy, nie dała jednak rady sprostać ciężkiej rosyjskiej zimie. Prusy i inne państwa wrogie Napoleonowi sprzymierzyły się i 2 lata po klęsce kampanii rosyjskiej zajęły Paryż. Napoleon Abdykował, poczym został wygnany i osadzony na wyspie Elbie.
Na Kongresie Wiedeńskim (1814-1815) przywrócono tron francuski dynastii Burbonów, osadzając na nim Ludwika XVIII. W 1815 r. Napoleon uciekł z wyspy by rozpocząć marsz na Paryż. Słynne 100 dni Napoleona zakończyła klęska w bitwie z wojskami angielskimi pod Waterloo w Belgii. Jednym z powodów, dla których Napoleon uważany jest za wielkiego bohatera jest Kodeks Napoleoński, który stworzył, stanowiący podstawę obecnie obowiązującego systemu prawnego.
W 1848 r. w trakcie rewolucji lutowej dochodzi do obalenia rządów Ludwika Filipa, w wyniku której ustanowiono Drugą Republikę. W tym samym roku przeprowadzono wybory prezydenckie, w których wygrał Ludwik Napoleon Bonaparte. W 1851 r. przeprowadza zamach stanu ogłaszając się cesarzem Napoleonem III. Czasy Drugiego Cesarstwa (1852-1870) przyniosły wielki rozwój gospodarczy i wzbogacenie się kraju. Do upadku Drugiego Cesarstwa w głównej mierze przyczynili się Prusacy, prowokując Napoleona III do wypowiedzenia im wojny. Kompletnie nieprzygotowana armia francuska została zwyciężona.
W tej sytuacji społeczeństwo domagało się ustanowienia Trzeciej Republiki. Tak też się stało. Jednak w wyniku oblężenia stolicy Zgromadzenie Narodowe ratyfikowało Pokój Francuski (1871 r.). Warunki były jednak bardzo niekorzystne, m. in. utrata Alzacji i Lotaryngii. Zbuntowane społeczeństwo tworzy tzw. Komunę Paryską i obejmuje władzę, rząd przenosi się do Wersalu. Bunt ten zostaje jednak krwawo stłumiony. Pomimo trudnych początków Trzecia Republika była epoką sztuki i wielkiego postępu technicznego.
Francuzi nie mogli jednak przeboleć utraty Alzacji i Lotaryngii, czego następstwem było przystąpienie do I wojny światowej. Utracone tereny zostały odzyskane, ale bardzo wielkim kosztem. Spośród 8 mln Francuzów, których powołano do wojska zginęło 1,3 mln, a prawie milion odniosło rany. W bitwie po Verdun (1916 r.) wojska obydwu walczących stron straciły łącznie ok. 400 000 żołnierzy. Armią francuską dowodził generał Philippe Petain. Północno-wschodnia część kraju została doszczętnie zniszczona, a kraj dotknął głęboki kryzys gospodarczy. Na mocy traktatu wersalskiego Niemcy zobowiązane zostały do wypłacenia Francji reparacji wojennych w wysokości 33 mln $. Po zajęciu przez Francuzów zagłębia Ruhry (1923 r.) nastąpił okres względnego spokoju i kompromisów w kwestii granic. Nagłą zmianę spowodowało przyznanie tytułu kanclerza Niemiec Adolfowi Hitlerowi. Dwa dni po napaści faszystów na Polskę Francja i Anglia wypowiedziały Niemcom wojnę. Francja skapitulowała jednak w czerwcu 1940 r., a wojska angielskie wysłane na pomoc zdołały uniknąć niewoli dzięki wycofaniu się pod Dunkierkę i ewakuacji przez kanał La Manche. Niemcy podzieliły kraj na własną strefę okupacyjną oraz marionetkowe państwo z rządem w Vichy, na którego czele stanął Petain. Po kapitulacji generał Charles de Gaulle utworzył w Londynie „Rząd na wygnaniu”. Do wyzwolenia Francji przyczyniły się wojska amerykańskie, kanadyjskie i angielski, które 6.VI.1944 r. wylądowały w Normandii. 25.VIII.1944 r. Paryż został wyzwolony.
Obecnie Francja nosi status Piątej Republiki, proklamowanej w 1958 r. Prezydentem kraju w chwili obecnej jest Nicolas Sarkozy.
Między 1500 a 500 r. p.n.e. na tereny dzisiejszej Francji przybyli Celtyccy Galowie, którzy ok. 600 r. p.n.e. zaczęli utrzymywać stosunki handlowe z Grecją. W I w. p.n.e. zaistniał konflikt z Rzymianami, którego punkt kulminacyjny przypada na 52 r. p.n.e., kiedy to legiony Juliusza Cezara objęły legiony należące do Galów. Rzymscy Galowie zostali nawróceni na chrześcijaństwo w II w. n.e. Galia pozostała pod rządami Rzymian aż do V w., kiedy to Frankowie i inne ludy germańskie dokonały na nią najazdu od wschodu. W rezultacie doszło do scalenia kultury germańskiej, celtyckiej i rzymskiej.
Od V do X w. na terenia Francji panowali Merowingowie i Karolingowie.. W ty okresie Państwo nękane było wewnętrznymi konfliktami, co doprowadziło do rozpadu państwa na małe państewka feudalne. W 732 r. Karol Młot pokonał Maurów, uzyskując w ten sposób gwarancję, że Francja nie znajdzie się w zasięgu wpływów muzułmańskich, jak stało się t wcześniej z Hiszpanią. Wnuk Karola Młota, Karol Wielki znacznie umocnił władzę i poszerzył granice państwa, a w 800 r. został koronowany na cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego. W IX w. Francję zaczęli nękać Wikingowie (Normanowie), osiedlając się ostatecznie w dolinie dolnej Sekwany i zakładając księstwo Normandii i stając się w późniejszym czasie rywalem dla Francji.
Francja odegrała kluczową rolę w wyprawach krzyżowych, które zainaugurował papież Urban II w Clermont w 1095 r. Natomiast w 1309 r. papież Klemens V – Francuz z pochodzenia, uciekł z nękanego zamieszkami Rzymu do Awinionu. Tam też przeniesiono Stolicę Apostolską. Rezydowanie papieży w tym mieście wiązało się z uzależnieniem polityki Kościoła od monarchii francuskiej.
Walka o tron francuski między Kapetyngami a królem angielskim Edwardem III doprowadziła do wojny stuletniej (1337 – 1453). Na początku XV w. Kapetyngowie znaleźli się w trudnej sytuacji. Wojska francuskie odnosiły klęski, a w 1420 r. książęta Burgundii wraz z Anglikami zajęli Paryż. W 1429 r. 17-letnia wieśniaczka, która przeszła do historii jako Joanna d’Arc przekonała Karola VII – pretendenta do tronu francuskiego, że Bóg obdarzył ją misją wygnania z kraju Anglików i doprowadzenia do koronacji Karola. Rzeczywiście wojska dowodzone przez nią odniosły zwycięstwo nad Anglią pod Orleanem, a Karol otrzymał koronę francuską w Reims. Nie powiodła się natomiast próba zdobycie Paryża. W 1430 r. Burgundczycy wydali Joannę d’Arc Anglikom. Sąd kościelny uznał ją za czarownicę i skazał za herezję, 2 lata później spłonęła na stosie w Rouen. Karol VII powrócił do Paryża w 1437 r., ale Anglicy opuścili Francję dopiero w 1453 r.
W latach 30 XVI w. reformacja, która stopniowo ogarniała całą Europę umocniła się także we Francji. Edykt Styczniowy, na mocy którego protestanci otrzymali pewne przywileje spotkał się z gwałtownym sprzeciwem ze strony konserwatywnych katolików. W wojnach religijnych (1562-1598) brały udział 3 grupy: hugenoci – francuscy protestanci wspierani przez Anglików, Liga Katolicka kierowana przez Gwizjuszów oraz monarchia katolicka. Pozycja króla została znacznie osłabiona. W nocy 23/24 VIII 1572 r. zamordowano 3000 hugenotów. W 1588 r. Liga Katolicka powstała przeciw Henrykowi III i zmusiła go do ucieczki. Rok później króla zamordowano.
Po okresie względnej odwilży za panowania Henryka IV, tron objął Ludwik XIII (1610 r.). Faktycznie jednak państwem rządził pierwszy minister – kardynał Richelieu, który utorował drogę absolutyzmowi Ludwika XIV. Władca ten wplątał Francje w długotrwałe i bardzo kosztowne wojny, które doszczętnie opróżniły skarbiec państwa. Bezlitośnie szykanował mniejszość protestancką. Uważał, że stanowi ona niebezpieczeństwo dla jedności państwa i stabilności jego rządów. W 1685 r. unieważnił edykt nantejski gwarantujący hugenotom wolność sumienia. To za jego panowania wybudowano pałac w Wersalu. Ludwik XIV przeniósł się tam chcąc uniknąć bezustannych intryg w liczącej 600 000 mieszkańców stolicy. Następca Ludwika XIV – Ludwik XV zainteresowany był głównie uciechami życia. Za jego rządów przeniesiono siedzibę dworu z powrotem do Paryża, czyniąc to miasto centrum kulturalnym Europy.
Kolejnym władcą był Ludwik XVI, który okazał się nieudolnym władcą. Do osłabienia ustroju przyczynili się również przeciwnicy establishmentu oraz antyklerykalne idee oświecenia, których głosicielami byli Wolter, Rousseau i Monteskiusz. Pod koniec lat 80-tych XVIII w. niemal wszystkie warstwy społeczne były wrogo nastawione do Ludwika XVI i rządzącej z nim Marii Antoniny. 14 VII 1789 r. po zdobyciu broni w Pałacu Inwalidów lud paryski wziął szturmem Bastylię – symbol despotyzmu.
Francja stała się monarchią konstytucyjną, dokonano wielu reform, m.in. zatwierdzono Deklarację Praw Człowieka i Obywatela. Jednak gdy ludność zaczęła się zbroić przeciw zagrażającym Austrii, Prusom i wygnanym arystokratom francuskim patriotyzm i nacjonalizm zradykalizowały rewolucję. W 1792 r. zniesiono monarchię i ustanowiono Pierwszą Republikę. W 1793 r. Ludwika XVI zgilotynowano na obecnym placu de la Concorde.
W roku 1799 r. do Paryża przybywa Napoleon Bonaparte, przejmując rządy. W 1802 r. na mocy referendum uznano go „dożywotnim konsulem”. W 1804 r. papież Pius VII w katedrze Notre-Dame koronował go na cesarza Francuzów. Napoleon prowadził politykę podbojów i aneksji, za sprawą których Francja znalazła się na drodze do zapewnienia sobie hegemonii w Europie. W 1812 r. wojska napoleońskie zaatakowały Rosję, próbując pozbyć się ostatniego wielkiego rywala na kontynencie. Armia wkroczyła co prawda do Moskwy, nie dała jednak rady sprostać ciężkiej rosyjskiej zimie. Prusy i inne państwa wrogie Napoleonowi sprzymierzyły się i 2 lata po klęsce kampanii rosyjskiej zajęły Paryż. Napoleon Abdykował, poczym został wygnany i osadzony na wyspie Elbie.
Na Kongresie Wiedeńskim (1814-1815) przywrócono tron francuski dynastii Burbonów, osadzając na nim Ludwika XVIII. W 1815 r. Napoleon uciekł z wyspy by rozpocząć marsz na Paryż. Słynne 100 dni Napoleona zakończyła klęska w bitwie z wojskami angielskimi pod Waterloo w Belgii. Jednym z powodów, dla których Napoleon uważany jest za wielkiego bohatera jest Kodeks Napoleoński, który stworzył, stanowiący podstawę obecnie obowiązującego systemu prawnego.
W 1848 r. w trakcie rewolucji lutowej dochodzi do obalenia rządów Ludwika Filipa, w wyniku której ustanowiono Drugą Republikę. W tym samym roku przeprowadzono wybory prezydenckie, w których wygrał Ludwik Napoleon Bonaparte. W 1851 r. przeprowadza zamach stanu ogłaszając się cesarzem Napoleonem III. Czasy Drugiego Cesarstwa (1852-1870) przyniosły wielki rozwój gospodarczy i wzbogacenie się kraju. Do upadku Drugiego Cesarstwa w głównej mierze przyczynili się Prusacy, prowokując Napoleona III do wypowiedzenia im wojny. Kompletnie nieprzygotowana armia francuska została zwyciężona.
W tej sytuacji społeczeństwo domagało się ustanowienia Trzeciej Republiki. Tak też się stało. Jednak w wyniku oblężenia stolicy Zgromadzenie Narodowe ratyfikowało Pokój Francuski (1871 r.). Warunki były jednak bardzo niekorzystne, m. in. utrata Alzacji i Lotaryngii. Zbuntowane społeczeństwo tworzy tzw. Komunę Paryską i obejmuje władzę, rząd przenosi się do Wersalu. Bunt ten zostaje jednak krwawo stłumiony. Pomimo trudnych początków Trzecia Republika była epoką sztuki i wielkiego postępu technicznego.
Francuzi nie mogli jednak przeboleć utraty Alzacji i Lotaryngii, czego następstwem było przystąpienie do I wojny światowej. Utracone tereny zostały odzyskane, ale bardzo wielkim kosztem. Spośród 8 mln Francuzów, których powołano do wojska zginęło 1,3 mln, a prawie milion odniosło rany. W bitwie po Verdun (1916 r.) wojska obydwu walczących stron straciły łącznie ok. 400 000 żołnierzy. Armią francuską dowodził generał Philippe Petain. Północno-wschodnia część kraju została doszczętnie zniszczona, a kraj dotknął głęboki kryzys gospodarczy. Na mocy traktatu wersalskiego Niemcy zobowiązane zostały do wypłacenia Francji reparacji wojennych w wysokości 33 mln $. Po zajęciu przez Francuzów zagłębia Ruhry (1923 r.) nastąpił okres względnego spokoju i kompromisów w kwestii granic. Nagłą zmianę spowodowało przyznanie tytułu kanclerza Niemiec Adolfowi Hitlerowi. Dwa dni po napaści faszystów na Polskę Francja i Anglia wypowiedziały Niemcom wojnę. Francja skapitulowała jednak w czerwcu 1940 r., a wojska angielskie wysłane na pomoc zdołały uniknąć niewoli dzięki wycofaniu się pod Dunkierkę i ewakuacji przez kanał La Manche. Niemcy podzieliły kraj na własną strefę okupacyjną oraz marionetkowe państwo z rządem w Vichy, na którego czele stanął Petain. Po kapitulacji generał Charles de Gaulle utworzył w Londynie „Rząd na wygnaniu”. Do wyzwolenia Francji przyczyniły się wojska amerykańskie, kanadyjskie i angielski, które 6.VI.1944 r. wylądowały w Normandii. 25.VIII.1944 r. Paryż został wyzwolony.
Obecnie Francja nosi status Piątej Republiki, proklamowanej w 1958 r. Prezydentem kraju w chwili obecnej jest Nicolas Sarkozy.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz